Poraj

herbu Glaubicz, Komunistyczny Marszałek Polski

Konstanty Ksawerowicz[1] Rokossowski, ros. Константин Ксаверьевич [Константинович[1]] Рокоссовский (ur. 21 grudnia 1896 w Warszawie, zm. 3 sierpnia 1968 w Moskwie) – polski i radziecki dowódca wojskowy, Marszałek Polski oraz Marszałek Związku Radzieckiego, dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego, poseł na Sejm PRL I kadencji, wicepremier PRL (1952–1956), minister obrony narodowej PRL (1949–1956), wiceminister obrony narodowej ZSRR (1958–1962), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 2., 5., 6. i 7. kadencji.

Dzieciństwo i młodość [edytuj] Urodził się 8 (21) grudnia[2] 1896 w Warszawie[3][4] lub w Wielkich Łukach[3][4][5][6][7] (obwód pskowski). Był synem polskiego kolejarza[8] Ksawerego Wojciecha (zm. 1905) i nauczycielki z Pińska, Antoniny Owsiannikowej z drobnej szlachty rosyjskiej (zm. 1911). Ojciec wywodził się ze starej szlacheckiej rodziny Rokossowskich herbu Glaubicz z Wielkopolski, która przyjęła nazwisko od miejscowości Rokosowo koło Kościana (jeden z jego przodków walczył w armii Księstwa Warszawskiego).

Uczęszczał do Szkoły Kupieckiej przy ulicy Świętokrzyskiej, potem pracował w fabryce pończoch na Woli, a przed wybuchem I wojny światowej był czeladnikiem w pracowni kamieniarskiej jednego z krewnych ze strony ojca w Warszawie. Propaganda komunistyczna akcentowała później ten "proletariacki" okres w jego życiu i stworzyła legendę o tym, że rzekomo wykonał niektóre ornamenty kamienne na Moście Poniatowskiego.

Kariera wojskowa [edytuj] 2 sierpnia 1914 wstąpił jako ochotnik do armii rosyjskiej, do stacjonującego w Grójcu 5 kargopolskiego pułku dragonów, w którym uzyskał w 1916 stopień kaprala (wypis z rozkazu dziennego z dnia 2 sierpnia 1914 dowódcy 5 kargopolskiego pułku dragonów – płk. Artura Adolfowicza Szmidta: Chłop powiatu grójeckiego, wsi Długowola, gminy Rykały Wacław Julianowicz Stankiewicz, będący od 1911 żołnierzem I kategorii Państwowego Pospolitego Ruszenia, i mieszczanin gminy Komarowo, powiatu Ostrowskiego Konstantin Ksaweriewicz Rokossowski, urodzony w 1894, zostają zaliczeni do służby w podporządkowanym mnie pułku jako ochotnicy, w stopniu szeregowych. Obydwu zaliczyć do stanu osobowego pułku i przyjąć na zaopatrzenie od dnia dzisiejszego z podporządkowaniem do 6 szwadronu). Był dwukrotnie ranny na froncie, trzy razy odznaczono go za odwagę Krzyżem Świętego Jerzego. W 1918, na skutek rewolucji w jego oddziale doszło do podziałów, część żołnierzy opuściła jednostkę, zaś część wstąpiła do Armii Czerwonej. Konstanty wstąpił do Armii Czerwonej, natomiast jego brat powrócił do Warszawy, gdzie został policjantem[9]. W tym roku zmienił swoje otcziestwo na "Konstantinowicz". Walczył w wojnie domowej w Rosji Sowieckiej i w Mongolii jako dowódca dywizjonu a potem pułku kawalerii, był kilkakrotnie ranny i odznaczony – wykazał dużą odwagę i umiejętności dowódcze. W 1919 wstąpił do Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików). We wrześniu 1924, jako dowódca 27 pułku kawalerii z Zabajkala, został skierowany do Wyższej Szkoły Kawalerii w Leningradzie (w czasie kursu Szkołę przemianowano na Kawaleryjskie Kursy Doskonalenia Dowódców i skrócono okres szkolenia z dwóch lat do jednego roku). We wrześniu 1925 wraz z Gieorgijem Żukowem ukończył ww. kurs. Kolejno dowodził pułkiem, brygadą, dywizją i korpusem kawalerii. W latach 1926–1928 był instruktorem armii w Mongolii, w 1930 mianowany dowódcą 7 Samarskiej Dywizji Kawalerii, a później 5 Korpusu Kawalerii. W 1937 stał się ofiarą czystek stalinowskich: oskarżony o szpiegostwo dla wywiadu japońskiego i polskiego. W czasie śledztwa połączonego z torturami (m.in. w więzieniu na Kriestach wybito mu 9 przednich zębów, złamano 3 żebra, uderzano go młotkiem po palcach nóg) trafił do więzienia w Leningradzie. Żonę z córką wysiedlono z Pskowa i skierowano na osiedlenie do Armawiru. W więzieniu przebywał do 1940. Życie uratowała mu osobista interwencja dawnego przełożonego nowego dowódcy RKKA marszałka Siemiona Timoszenki, który po niepowodzeniach Armii Czerwonej w wojnie fińskiej wyjednał u Stalina zwolnienie części uwięzionych w okresie wielkiej czystki oficerów.

II wojna światowa [edytuj] W marcu 1940 amnestionowany, wysłany do sanatorium na Krymie i przywrócony do służby wojskowej. Został w czerwcu przyjęty przez ministra Obrony – S. Timoszenkę. Timoszenko wręczył mu nominację na stopień generała majora i wyznaczył na dowódcę 9 Korpusu Zmechanizowanego (mianowany generałem majorem – 4 czerwca 1940). Z Korpusem został dyslokowany w rejon Liali, gdzie uczestniczył w tzw. "misji wyzwoleńczej Bessarabii" (oderwanej od Rosji w 1918) spod panowania rumuńskiego. W czasie drugiej wojny światowej był jednym z najwybitniejszych dowódców wojskowych, uczestniczył w wielu ważnych kampaniach: dowodził 16 armią (w obronie Moskwy), potem był dowódcą Frontów: Briańskiego, Dońskiego (pod Stalingradem), Centralnego, 1 Białoruskiego, a od jesieni 1944 2. Białoruskiego; był współautorem Operacji Białoruskiej ("Bagration") w trakcie której kierowany przez niego front przeprowadził skuteczną ofensywę od Dniepru aż po Wisłę. W ramach 1. i 2. Frontu Białoruskiego podlegała mu także 1 Armia WP i inne polskie jednostki wojskowe. 29 czerwca 1944 został mianowany marszałkiem Związku Radzieckiego. W sierpniu 1944, podczas trwającego powstania warszawskiego, jako dowódca 1. Frontu Białoruskiego zbliżającego się od strony wschodniej do Warszawy, Rokossowski nie odpowiedział na apel o pomoc wysłany przez dowodzącego siłami powstańczymi płk. Antoniego Chruściela "Montera" – depesza z treścią apelu została wysłana drogą radiową już 3 sierpnia 1944, a 6 sierpnia 1944 na rozkaz Stalina 1. Front Białoruski przeszedł wyłącznie do działań obronnych. Pod koniec wojny był jednym z dowodzących wyzwalaniem terenów między Bugiem i Odrą, brał udział w szturmie Berlina dowodząc 2. Frontem Białoruskim, który przełamał obronę niemiecką na Odrze na północ od Berlina i którego wojska zdobyły Szczecin, a następnie dotarły do Łaby. Mianowany na kolejne stopnie wojskowe: generał lejtnant – 11 września 1941, generał pułkownik – 15 stycznia 1943, generał armii – 28 kwietnia 1943, marszałek ZSRR – 29 czerwca 1944.

W 1944 nawiązała z nim kontakt mieszkająca w Warszawie siostra, Helena, którą Rokossowski, z powodu choroby, nakazał umieścić w wojskowym sanatorium[9].

Polska Ludowa [edytuj] 29 maja 1945 Rokossowski, wówczas dowódca 2 Frontu Białoruskiego, został głównodowodzącym Północnej Grupy Wojsk Armii Czerwonej z siedzibą w Legnicy, w rezydencji marszałka zamieszkała wówczas także jego siostra[9]. Na polecenie Stalina 6 listopada 1949 Rokossowski został powołany na urząd polskiego Ministra Obrony Narodowej oraz mianowany na stopień Marszałka Polski. W grudniu 1949 Rokossowski zażądał od polskiego Sejmu uchwalenia nowych kredytów dla wojska (w latach 1949–1954 na skutek nowych uregulowań przekroczyły one aż 15 procent dochodu narodowego), a w 1951 na jego polecenie zmieniono plan 6-letni – skutkiem tego było przeznaczenie ogromnych kwot dla wojska kosztem inwestycji "cywilnych", co spowodowało załamanie gospodarcze kraju. Znaczne inwestycje wojskowe spowodowały w istocie włączenie Polski w sowiecką infrastrukturę wojskową.

30 marca 1949, w czwartą rocznicę wyzwolenia Trójmiasta przez siły sowieckie, wspólnie obradujące Miejskie Rady Narodowe Gdańska, Gdyni i Sopotu specjalną uchwałą przyznały Rokossowskiemu tytuł Honorowego Obywatela Gdańska i Gdyni. Wcześniej uczyniły to Kartuzy. Imieniem Rokossowskiego nazwano wówczas także dzisiejszą ulicę Bohaterów Monte Cassino w Sopocie.

Od 1950 był członkiem Biura Politycznego PZPR, a od 1952 – wicepremierem. Realizował rozpoczętą już pod koniec wojny politykę represji wobec przedwojennych polskich oficerów, czystek i sowietyzacji w LWP, jak również wprowadził represyjny system pracy przymusowej w kopalniach węgla, rud uranu i w kamieniołomach świadczonej w miejsce służby wojskowej młodzieży z określonych rodzin. Należały do nich osoby, których członkowie rodzin przebywali za granicą, poza strefą okupacji sowieckiej, osoby pochodzące z majętnych rodzin bądź rodzin, których członkowie byli urzędnikami przed wojną. Do kategorii prześladowanych żołnierzy trafiali również ci, którzy posiadali w rodzinie skazańca politycznego. Ogółem liczba osób poddanych represji sięgnęła 200 tysięcy. Ponad tysiąc z nich zginęło natychmiast, kilka tysięcy zostało kalekami, zaś dziesiątki tysięcy przypłaciły służbę utratą zdrowia i przedwczesną śmiercią[10].

W czasie niejawnych pertraktacji, które nastąpiły po nieoczekiwanym zerwaniu obrad VII plenum KC PZPR, Władysław Gomułka zapewnił przedstawicieli delegacji sowieckiej iż komunistyczny kurs polityczny PRL i wpływy ZSRR w Polsce są niezagrożone (po części w reakcji na wygłoszoną przez Chruszczowa groźbę zbrojnej interwencji[potrzebne źródło]) – wówczas wojska sowieckie powróciły do swoich baz w Polsce. W tym czasie w Warszawie i innych miastach Polski, odbywały się masowe wiece, na których domagano się powrotu Rokossowskiego do ZSRR.

Był też posłem na Sejm PRL I kadencji.

Wyjazd z Polski [edytuj] Po dojściu do władzy Gomułki w październiku 1956 odszedł ze składu Biura Politycznego KC PZPR (20 października 1956). 10 listopada odwołany został z funkcji ministra obrony narodowej i wicepremiera, BP KC PZPR przyznało mu dożywotnią rentę równą dotychczas pobieranej pensji – ostatecznie decyzje te zatwierdził w dniu 13 listopada 1956 Sejm PRL.

Kierownictwo PZPR zaproponowało Rokossowskiemu możliwość pozostania w Polsce z prawem stałego pobytu, ten jednak odmówił i opuścił Polskę, wraz z 500 doradcami sowieckimi zajmującymi wcześniej stanowiska w wojsku polskim, i powrócił do ZSRR, gdzie pełnił wiele ważnych funkcji wojskowych, między innymi w latach 1958–1962 wiceministra obrony narodowej ZSRR. W 1962 został zwolniony z zajmowanych dotychczas stanowisk organizacyjno-administracyjnych i do śmierci w roku 1968 zostawał członkiem grupy inspektorów generalnych Armii Radzieckiej. W latach 1967–1968 napisał i wydał książkę Żołnierski obowiązek.

Jest kawalerem polskiego Orderu Virtuti Militari, nadanego mu za zasługi wojenne; jako wybitnie zasłużony dla ZSRR został pochowany w murze Kremla. Jego młodsza siostra Helena spędziła całe życie w Warszawie i zmarła tam w 1982. Żonaty był od maja 1923 z Rosjanką, Julią Pietrowną Barma – nauczycielką, z którą miał jedną córkę.

Odznaczenia [edytuj] Medal "Złota Gwiazda" Bohatera Związku Radzieckiego – dwukrotnie (1944, 1945) Order Zwycięstwa (1945, ZSRR; jako jeden z 29.) Order Lenina – siedmiokrotnie (1936, 1942, 1944, 1945, 1946, 1956, 1966, ZSRR) Order Rewolucji Październikowej (1968, ZSRR) Order Czerwonego Sztandaru – sześciokrotnie (1920, 1922, 1930, 1941, 1944, 1947, ZSRR) Order Suworowa I klasy (1943, ZSRR) Order Kutuzowa I klasy (1943, ZSRR) Medal za Obronę Moskwy (ZSRR) Medal za Obronę Stalingradu (ZSRR) Medal za Obronę Kijowa (ZSRR) Medal za Zdobycie Królewca (ZSRR) Medal za Wyzwolenie Warszawy (ZSRR) Medal za Zdobycie Berlina (ZSRR) Medal za Wyzwolenie Pragi (ZSRR) Medal za Zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR) Medal 20-lecia Zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941-1945 (ZSRR) Medal 100-lecia urodzin Lenina (ZSRR) Medal "20 lat Radzieckich Sił Zbrojnych" (ZSRR) Medal "30 lat Radzieckich Sił Zbrojnych" (ZSRR) Medal "40 lat Radzieckich Sił Zbrojnych" (ZSRR) Medal "50 lat Radzieckich Sił Zbrojnych" (ZSRR) Medal 800-lecia Moskwy (ZSRR) Krzyż św. Jerzego IV stopnia (Imperium Rosyjskie) Medal św. Jerzego III i IV stopnia (Imperium Rosyjskie) Order Suche Batora (Mongolia) Order Czerwonego Sztandaru (Mongolia) Krzyż Wielki Orderu Wojennego Virtuti Militari Order Budowniczych Polski Ludowej Order Krzyża Grunwaldu I klasy Medal za Warszawę 1939-1945 Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 Krzyż Chrystiana (Dania) Krzyż Wielki Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wojenny (Francja) Krzyż Komandorski Legii Zasługi (USA) Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Łaźni (Wielka Brytania)

http://pl.wikipedia.org/wiki/Konstanty_Rokossowski

http://www.sww.w.szu.pl/postacie/post_alianci/rokossowski.html