Poraj

herbu Pniejna, dr. filozofii, nauczyciel gimnazjum w Ostrowiu

ur. 1848 r., doktór filozofii, profesor gimnazyalny ostatecznie w Głupczycach na Szląsku, autor licznych rozpraw pedagogicznych, historycznych i literackich

"Starszy syn Adama i Ferdynandy Karwowskich Stanisław, mój pradziadek, używający też pseudonimu Wiktor Soński (1848-1917), historyk, literat, działacz społeczny i narodowy, urodził się w Lesznie, tam ukończył gimnazjum, a następnie studiował we Wrocławiu, gdzie był członkiem Towarzystwa Literackiego Słowiańskiego. Na uniwersytecie w Berlinie był prezesem Polskiego Koła Studenckiego. Doktorat z filozofii uzyskał na uniwersytecie w Halle na podstawie rozprawy De Lwoniae impeńo Sigismundi Augusti regis Poloniae subiecta. Wiele podróżował po Europie Zachodniej, Skandynawii i Rosji, znał biegle kilka języków, złożył egzamin uprawniający do nauczania języków francuskiego, angielskiego i języków klasycznych, a także historii, geografii, religii i filozofii. Pierwszą posadę otrzymał w Ostrowie Wlkp. „W pracy zawodowej i społecznej występował jako obrońca polskości i propagator polskiej kultury w okresie pruskiego Kulturkampfu"6. Przyjeżdżający z Poznania urzędnicy pruscy zarzucali młodym, polskim nauczycielom „bawienie się w politykę i agitatorstwo". Dwa lata później został karnie przeniesiony do niemieckiego gimnazjum w Żaganiu za odmowę nauczania religii w języku niemieckim. „Był to pierwszy wypadek karnego wydalenia nauczyciela polskiego z Poznańskiego. Kolejnym miejscem pracy były Głubczyce na Śląsku. Oba te miasta miały na wskroś niemiecki charakter, jednak w Głubczycach uczniowie gimnazjum byli w wielkiej części Górnoślązakami, którzy w niższych klasach ledwie mówili po niemiecku. Być może dlatego utrzymywały się w gimnazjum lekcje języka polskiego, których udzielał na przemian z kolegami Karwowski. Wielu uczni w domu profesorostwa Karwowskich otworzyły się oczy, że można być Polakiem i nie potrzebna się tego wstydzić. Niejeden późniejszy działacz narodowy należał do uczniów prof. K."7. W czasie swego tam pobytu napisał dwutomowe dzieło Z przeszłości Śląska (Bytom 1895-99) oraz ponad 40 innych prac, zwykle pod pseudonimem Wiktor Soński. Po przejściu na emeryturę w 1906 roku przeniósł się do Poznania i dopiero tam osiągnął pełnię swojej aktywności naukowej i społecznej. Jego dorobek naukowy obejmuje ponad 300 pozycji, w tym monumentalne dzieło wydane już po jego śmierci - trzytomowa Historia Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Pozostawił również liczne rękopisy, wśród nich wiele opracowań genealogicznych i monografii miast. Był członkiem, a następnie wiceprezesem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, prezesem Towarzystwa Muzycznego, założycielem Komitetu Pomocy dla Teatru Polskiego w Poznaniu, prezesem Towarzystwa św. Wincentego a Paulo i członkiem zarządu Towarzystwa Pomocy Naukowej im. K. Marcinkowskiego, a w Radzie Miejskiej Poznania był przewodniczącym Polskiego Koła Radnych. Wygłaszał liczne odczyty w wielu stowarzyszeniach, występował w obronie nauczania religii po polsku w szkołach ludowych. Z ramienia powstałego w 1910 roku Związku Narodowego był współwydawcą „Przeglądu Wielkopolskiego". Poznań upamiętnił jego imię w nazwie ulicy na Łazarzu w sąsiedztwie ulic innych historiografów Poznania i Wielkopolski: Marcelego Mottego, Józefa Łukaszewicza i Edmunda Calliera. Ulica jego imienia znajduje się też w Jarocinie (w podziękowaniu za monografię tego miasta), a ulica Karwowskich (Stanisława i jego ojca Adama) - w Lesznie na Podwalu. W 1872 roku Stanisław ożenił się z Marią Pstrokońską, córką Juliusza h. Paparona, dziedzica dóbr Głuchowa w Kaliskiem i Leokadii z Fundament--Karśnickich h. Jastrzębiec. Wśród potomków Stanisława i Marii w linii męskiej występują trzy pokolenia lekarzy. - Andrzej Karwowski

Parafia katolicka Kalisz - Św.Mikołaj, wpis 17 / 1872 Wiktor Stanisław Pniejnia alias Karwowski (22 lat) ojciec: Adam , matka: Ferdynanda Marianna Wanda Pstrokońska (21 lat) ojciec: Julian , matka: Leokadia

Metrykalia > Katolickie > Część 8 54819 (Ostrów)1873.22/III. * (Ostrów) Adam Ferdynand Edmund Walenty, s. Stanisława de Karwowskiego dr. fil., kandyd. i nauczyc. Gimn. w O. i Marji de Pstrokońskiej -- X. Edmund ks. Radziwiłł, wikary i Teodora Karśnicka dz-ka Czachór

Boniecki, „Herbarz polski” - 9.526.515 http://www.wielcy.pl/boniecki/pl/art/9/526.xmlBoniecki, „Herbarz polski” - 9.526.530 http://www.wielcy.pl/boniecki/pl/art/9/526.xmlBoniecki, „Herbarz polski” - 9.526.532 http://www.wielcy.pl/boniecki/pl/art/9/526.xmlPolski Słown. Biograficzny 11097: t. 12 s. 169 KARWOWSKI Stanisław (1848-1917) historyk, literat, działacz politycznyPolski Słown. Biograficzny t. 12 str. 159: psb.11083.7Polski Słown. Biograficzny t. 12 str. 159: psb.11084.2Polski Słown. Biograficzny t. 12 str. 169: psb.11097.1sw.46434 Wikipedia: data urodzeniaWikipedia: Stanis³aw Karwowski http://pl.wikipedia.org/wiki/Stanis%C5%82aw_Karwowski: profesor, doktor, historyk, geograf, lingwista, pedagog, publicysta, działacz społeczny, Wielkopolsce i na Śląsku.

Parafia katolicka Kalisz - Św.Mikołaj, wpis 17 / 1872 Wiktor Stanisław Pniejnia alias Karwowski (22 lat) ojciec: Adam , matka: Ferdynanda Marianna Wanda Pstrokońska (21 lat) ojciec: Julian , matka: Leokadia