Poraj

herbu Poraj, kanonik katedralny płocki 1643 r., biskup chełmski (1645), opat tyniecki 1646-1657 r., proboszcz płocki, książe sieluński, spowiednik króla Wladyslawa IV, Jezuita. Wychowywal sie z bracmi Maciejem i Spytkiem na dworze królewskim; później staraniem stryja kanclerza ukonczyl wyzsze studia we Wloszech, wrocil na dwor królewicza Wladyslawa i wstapil do zakonu Jezuitow. Przez króla Wladyslawa IV powolany na spowiednika, na prosby królewskie dyspensowany od slubow zakonnych przez papieza, został proboszczem płockim, kanonikiem warmińskim, archidiakonem kaliskim, regentem kancelarii koronnej, opatem tynieckim i biskupem chełmskim 1648 r.. Wywieral bardzo wielki wplyw na króla, posiadal calkowite zaufanie Wladyslawa IV, ktorego dysponowal na smierć i od ktorego otrzymał testamenty królewskie. W Bużeninie ufundowal kościół (1642) i wraz z zamkiem polączył w jedną twierdzę obronną. Podczas najazdu szwedzkiego schronil sie na Wegry, gdzie umarł w Szegedynie w 1657 r., pochowany w podziemiach kosciola w Buzeninie.

Stanisław Pstrokoński herbu Poraj (ok. 1591 - 1657). Biskup chełmski. W 1647 roku poświęcił zbudowany z własnych środków kościół w Burzeninie, przy którym planował założyć klasztor oo.Bernardynów.

"wzięty był do dworu od Władysława IV. skoro tylko na tronie Polskim osiadł, któremu krom probostwa Płockiego, kanonią Warmińską, archidiakonią Kaliską, regencją koronną, a potem w roku 1648. infułę Chełmską, z administracją opactwa Tynieckiego, konferował bo Pstrokoński przez prosesją temu zakonowi zwyczajną, nie wyrzekł się był świeckich prelatur i honorów: zawsze jednak i na tym godności stopniu postawiony, nic nie ubliżył z afektu swego ku Societatem, dobroczynnie się świadcząc: jako w roku 1635. pięć tysięcy nowicjatowi naszemu Krakowskiemu wyliczył. Histor. Domus, a kolegio tamecznemu, w roku 1650. dwa tysiące, Histor. Collegii: nawet gdy podczas gwałtownych w ojczyźnie zawieruchów, uchylił się był za granicę do Węgier, a śmierć go tam zastała w roku 1657. wszystkiej swojej fortuny ex anse haeredem uczynił Societatem. Histor. Coll. Leopol. ad annum 1619. Nadto w Buzeninie ojczystym swoim miasteczku, w Sieradzkiem województwie leżącym, kościół z fundamentu wymurował, i uposażył 1642. na cześć Najśw. Panny, S. Anny, ŚŚ. Wojciecha, Stanisława, Ignacego i Xawiera, czego świadkiem jest inskrypcja na odrzwiach marmurowych tegoż kościoła: Infulatam Praeposituram przy nim ufundował, i trzech kapłanów, którym rezydencje z muru wyniósł: Gur czyn. Pamięć. Tyńcowi z Rzymu przywiózł znaczne relikwie śś. które tamże złożył, kielich szczerozłoty temuż miejscu darował, a do fabryki tegoż klasztoru siła się przyłożył. Pruszcz in descript. Crac. f. 83. " - Herbarz Polski - Kasper Niesiecki

Gazety > XIX wiek > Część 1 1082 (Dziennik Poznański) 1867(poprz. l. p. 1079.) koresp. Kr. Ztg. berlin. z Pleszewa. Majorat Taczanów, utworz. przez zm. składa się z d. ryc. Taczanów, Lubomierz, Sowina, Sowinka, Grodzisk, Rokutow i Zawada ogółem 11.411 m. mieszk. właśc. maj. w Taczanowie. Wś ta leży na poł. - zach. od Pleszewa, o 3/4 godz. od tego miasta pow. w Lubomierzu - szkoła katol., w Sowinie kośc. katol. czas założ. kośc. nie znany, czas powst. obecnego wyryty na cynowej tablicy (po łac.) P/g tego wybud. ówczesny właśc. Chryzostom Głoskowski w 1645 r. (pośw. bkp chełmiń., Stan. Pstrokoński 16 49). W końcu XVIII w. przeszła Sowina na własn. Taczanowskich. Grodzisk i Rokutow w 1843 r. O ile wiad. posiadał w r. 1460 Jakób Tacz., syn Ścibora, woj-dy łęcz., Taczanów. W 1510 r. był Stan., w 1517 Jan, 1565. Sebastyan, w 1605 Jakób, w 1690 inny Jakób Taczanowski właśc. będących w mowie dóbr. Spadkobierca ostatniego Rafał Tacz., najwyższy prowincjał zakonu Jezuitów w Rzpltej Polskiej, zapisał dobra kalisk. zak. Jezuitów. Po zniesieniu zak. nabył Józ. Mikorski dla Mikołaja Tacz., w któr. posiad. znajdowały się już Sowina i Sowinki. Po jego śmierci w dniu 25 list. 1797, dobra te przeszły na jego dzieci: Djoniz., Łazarza, Maksym., Felicjana, Domitilla, Hilarego i Ant. Dnia 1800. 2/V. kupił je Maksym. Tacz. za 56.490 tal., a 1838. 10/X. za tę samą cenę syn jego Alfons. Na mocy dokum. z dnia Poznań, 14 stycz. 1856, zatwierdz. przez najwyższy rozkaz gabin. z 1856. 6/II., utworzono z dóbr Taczanów, Sowina i Grodzisk majorat. (nr 117 w wiad. z Pozn. 21/V.)